|
W ciągu tysiącleci chińscy filozofowie stworzyli spójny obraz świata jako wielkiego organizmu składającego się z wielu zależnych od siebie elementów. Aby organizm działał prawidłowo, wszystkie te elementy muszą ze sobą współpracować i być w równowadze. Człowiek, funkcjonując w całym tym wielkim organizmie świata, jest jednocześnie osobnym organizmem. I te zasady, które dotyczą świata jako całości, dotyczą także każdego z nas.
Jakie to zasady? Otóż Chińczycy twierdzą, że podstawowymi energiami świata są jin i jang - energie tak różne, jak światło i ciemność, ciepło i zimno, a jednocześnie splecione ze sobą w nierozerwalnym związku. Zdrowie każdego organizmu jest efektem zrównoważenia jin i jang. Choroba powstaje, gdy któraś z energii wyraźnie przeważa. Ale to nie wszystko.
Cały świat zbudowany jest z pięciu elementów (a każdy z elementów jest albo jin, albo jang, albo neutralny), które nieustannie uczestniczą w zachodzących między nimi procesach - jeśli obieg przemian zachodzi w ustalonym porządku, organizm funkcjonuje prawidłowo.
Jeśli jednak w obiegu owych przemian pominie się choćby jeden element lub zakłóci porządek, pojawia się choroba i zniszczenie.
Tych pięć elementów symbolizują: Drzewo, Ogień, Ziemia, Metal i Woda - dokładnie w takim porządku. Drzewo, spalając się, daje Ogień, Ogień tworzy popiół, dając początek Ziemi, Ziemia zawiera Metal, Metal daje początek Wodzie, która karmi Drzewo. Elementy nie tylko się wzajemnie odżywiają.
One się również kontrolują: Drzewo chroni siły żywotne Ziemi, Ziemia hamuje Wodę i powstrzymuje jej gwałtowność, Woda gasi Ogień i nie pozwala mu się nadmiernie rozprzestrzenić, Ogień topi Metal, czyniąc go elastycznym, Metal ścina Drzewo, chroniąc nas przed jego ekspansywnością.
Każdy organ w naszym ciele odpowiada swoim charakterem jednemu z żywiołów (elementów) i rządzi się jego prawami. Mało tego, obieg energii w naszym organizmie odbywa się w takiej kolejności, jak pomiędzy żywiołami.
Pożywienie - lek idealny
Pięciu żywiołom odpowiada pięć podstawowych smaków. Drzewo jest kwaśne, Ogień jest gorzki, Ziemia jest słodka, Metal jest ostry, a Woda - słona. Wszystko, co się składa na nasze pożywienie, odpowiada jakiemuś smakowi, a oprócz tego jest jin lub jang, a więc albo ociepla organizm, albo go oziębia (może być również neutralne).
Podstawową zasadą zdrowej kuchni jest utrzymanie równowagi pomiędzy wszystkimi smakami oraz między energią jin i jang.
Należy więc uważać, aby nie objadać się za bardzo potrawami w jednym tylko smaku i aby zachować równowagę między pożywieniem, które daje ciepło, a tym, które wyziębia organizm. Według kuchni pięciu elementów nie ma lepszego i gorszego smaku i nie uznaje się za lepsze ani to, co ciepłe, ani to, co zimne. Wszystko jest dobre, jeśli jest stosowane w umiarze.
Diety oparte na jednym smaku nieuchronnie wpędzą nas w chorobę - jak nie od razu, to na pewno za jakiś czas dadzą o sobie znać jakieś przykre dolegliwości. Surówki, soki, sery... za dużo kwaśnego. Tylko czekać, aż padną: żołądek, wątroba, śledziona i trzustka. Za dużo też zimnego. To też źle, bo i tak prawie w 90% jesteśmy "niedogrzani", w związku z czym zżerają nas emocje oparte na strachu... Emocje?
Tak, tak, bowiem emocje dostajemy na talerzu!
Jeśli ktoś sądzi, że radość lub lęk nie mają nic wspólnego ze stanem naszego organizmu, bardzo się myli. Nasze emocje są powiązane z poszczególnymi organami, które są siedliskiem zarówno negatywnych, jak i pozytywnych uczuć. Od tego, jak się odżywiamy, a co za tym idzie - w jakim stanie są nasze organy, zależy, czy będziemy optymistami czy pesymistami, łagodni czy wybuchowi. Jeśli np. wątroba jest zdrowa (czyli element Drzewa jest zrównoważony), człowiek jest tolerancyjny, pewny siebie, radzi sobie z problemami. Jeśli natomiast wątroba niedomaga (element Drzewa wybujały), to człowiek - nomen omen "wątrobowiec" - będzie nerwowy, agresywny, zawzięty, wrogi.
Ziemia, a więc śledziona i żołądek, odpowiada za to, czy bez przerwy się zamartwiamy, czy też jesteśmy towarzyscy. Za smutek odpowiedzialny jest Metal (ale również za śmiałe patrzenie w przyszłość). Domeną Wody jest rozsądek, ciekawość, ale także cynizm oraz skąpstwo.
Jak widać, nawet to, jak wygląda czyjeś życie, zależy od pożywienia.
Kuchnia pięciu przemian może też rozstrzygnąć wiele tak modnych dzisiaj wątpliwości - na przykład kwestia mleka. Wpajano nam od dzieciństwa, że mleko to samo zdrowie, że dzięki niemu mamy mocniejsze kości. Za mleko wielu dietetyków dałoby się poćwiartować. Tymczasem według medycyny chińskiej jest to mit. Chińczycy uważają, że mleko jest śluzotwórcze, a śluz jest w organizmie wysoce niepożądany. Niektórzy chińscy medycy przypisują mu nawet działanie rakotwórcze. W każdym razie warto się przyjrzeć diecie osób, które mają niską odporność i często zapadają na choroby górnych dróg oddechowych, czy przypadkiem nie piją zimą mleka?
Nie - zimne, nie - kwaśne, nie - surowe!
Dla życia potrzebna jest energia i pożywienie człowieka musi ją zawierać. Podczas gotowania produktów materia przechodzi w energię. Energia ognia daje pożywieniu wyższą wibrację. Pokarm musi też być zrównoważony, czyli zawierać w sobie wszystkie 5 smaków -kwaśny, gorzki, słodki, ostry i słony (smaki te najeżą do podstawowych elementów Feng Shui. Smak kwaśny to element drewna, gorzki - ognia, słodki - ziemi, ostry - metalu, słony - wody. Smaki podlegają takim samym przemianom jak pięć elementów Feng Shui
Najważniejsza jest równowaga.
Po to dał nam Stwórca 5 smaków, żebyśmy z nich korzystali. Wszystko w naturze na swój niepodważalny sens. Podstawowe smaki - kwaśny, gorzki, słodki, ostry i słony -w określonej kolejności powinny równoważyć wszystko co jemy.
Smak kwaśny - ma naturę ochładzającą. Jego nadmiar jest bardzo szkodliwy bowiem niszczy jang wątroby, śledziony i żołądka. Osłabia krążenie i powoduje wychłodzenie całego organizmu. Powinien on być używany jedynie jako dodatek równoważący potrawę. Jest to ważne szczególnie w żywieniu małych dzieci. Smak kwaśny to m.in. -pomidory, kiszone ogórki, kapusta. Kwaśne owoce, zielone części warzyw, melisa, drożdże, bazylia, kwaśne mleko, jogurt, kefir. biały ser, piwo, białe wino, soki owocowe, kurczaki, białe pieczywo. Te produkty należy zawsze łączyć ze smakiem gorzkim i ostrym.
Smak gorzki ciepły ma naturę rozgrzewającą (jang) , pobudza krążenie i uaktywnia pracę serca. Smak gorzki zimny jest wychładzający i wysuszający. Smak gorzki to przede wszystkim przyprawy (majeranek, tymianek, kurkuma, rozmaryn, estragon, bylica), kasza gryczana, baranina, kakao, kawa, mleko i mięso kozie, ser owczy, herbata czarna i zielona, piwo, wrząca woda, orzechy włoskie. Kasza gryczana, baranina i naturalna kawa gotowana doskonale wpływają na odbudowę energii jang w organizmie.
Smak słodki - pod tym pojęciem rozumiemy słodycz naturalną. Nie cukier! Ma on naturę ocieplającą, ożywiająca i wzmacniającą. Produkty słodkie to miód masło, jaja, marchew, dynia, groch, ziemniaki, słodkie owoce, cynamon, kminek, oliwa z oliwek, orzechy laskowe, ziarno słonecznika, mleko krowie, majonez. Smak słodki zimny jest ochładzający i odświeżający. Wzmacnia jin i dobrze jest go stosować latem. Jedzmy więc owoce mocno dojrzałe i słodkie. Podstawowym pożywieniem wzmacniającym i ogrzewającym o smaku słodkim ciepłym są zupy jarzynowe na kościach wołowych, cielęcych lub indyczych z dodatkiem m a marchewki , selera, pora, cebuli, czosnku, zieleniny i przypraw ostrych lub, zrównoważone smakowo (zawsze 5 smaków), potrawy duszone mięsno -jarzynowe.
Smak ostry - ma naturę rozgrzewającą, porusza i aktywizuje przemiany w organizmie. To ryż, owies, jęczmień, czosnek, cebula, kalafior, chrzan, kapusta, seler, rzodkiew, czarna rzepa, chili, imbir, gałka muszkatułowa, oregano, mięta, dziczyzna, wódka, koniak, whisky.
Smak słony - ma naturę ochładzającą. Wzmacnia i przyśpiesza przyswajanie, ale w nadmiarze niekorzystnie działa na nerki, jelita i krążenie, powoduje problemy z
przemianą materii i otyłość. Smak słony to sól, fasola, soja, ryby morskie, wieprzowina i wędliny, sery pleśniowe, orzeszki ziemne, owoce morza, wedeta, proszek do pieczenia, zimna woda, czarne grzyby chińskie. Smak słony musi być zawsze właściwie zrównoważony.
Każdy z tych smaków ma do spełnienia określone zadanie, ważne by występował w obecności pozostałych i działał w równowadze. Smak kwaśny i słony są zawsze jin. Smak gorzki, słodki i ostry są jang, ale produkty w tych smakach zimne i surowe są zawsze jin. Tylko przyprawy smaku ostrego, czosnek, cebula i por -są wyłącznie rozgrzewające i poruszające. Gotując wkładamy do garnka produkty w kolejności smaków. Jeśli zaczynamy od gorzkiego (np. wrząca woda) w kolejności dodajemy - słodki, ostry, słony, kwaśny. Jeśli zaczniemy od np. smaku ostrego - kolejność będzie słony, kwaśny, gorzki, słodki. Dodając kolejne smaki zachowujemy odstęp czasu przynajmniej 1 - minuty. Różne produkty i przyprawy w tym samym smaku można dodawać razem lub bezpośrednio po sobie.
Opracował:
Andrzej Janczewski
Specjalista Irydolog - Naturoterapeuta
|
