„Życie pod okiem Wielkiego Brata” spotkanie z cyklu „Krakowska Loża Historii Współczesnej” – Kraków, 21 maja 2014 r.

Instytut Pamięci Narodowej oraz Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie zapraszają na spotkanie „Życie pod okiem Wielkiego Brata”. W dyskusji wezmą dr Monika Komaniecka oraz Wojciech Marchewczyk. Spotkanie poprowadzi Roman Graczyk.

Książka Moniki Komanieckiej pokazuje ten aspekt życia w totalitarnym państwie, który zobrazował niegdyś głośny niemiecki film „Życie na podsłuchu” (prod. 2006, reż. Florian Henckel von Donnersmarck). Rzecz jasna, robi to inaczej: jej książka podlega rygorom naukowym, nie może zaś posłużyć się elementem fikcji fabularnej. Istota sprawy pozostaje jednak ta sama: państwowy aparat represji przekracza próg prywatności osób uznanych za wrogów tego państwa. Co do zasady przekracza go tak, żeby osoby inwigilowane nie zorientowały się, że są obserwowane lub podsłuchiwane, lub że czytana jest ich prywatna korespondencja.

Autorka od lat specjalizuje się w badaniu rzeczowych środków pracy operacyjnej – drugiego, obok agentury, arsenału źródeł, z których Służba Bezpieczeństwa czerpała informacje o nieprawomyślności obywateli PRL. Jej książka daje systematyczny wykład na temat tych narzędzi używanych przez krakowską policję polityczną od instalacji władzy komunistycznej w 1945 r., do jej likwidacji w latach 1989 – 1990.

Ponieważ jednak owe działania dokonywały się wobec konkretnych ludzi, warto je skonfrontować z doświadczeniem tych, którzy im podlegali. Jedną z takich osób był Wojciech Marchewczyk, działacz podziemnej „Solidarności” w Krakowie, m. in. wydawca pisma „Hutnik”. Jak ubeckie zapisy inwigilacji (np. obserwacji zewnętrznej) korespondują z pamięcią osoby inwigilowanej? Czy podziemne struktury próbowały działań kontrwywiadowczych w stosunku do SB? W końcu, jak się żyło ze świadomością, że to jest „życie na podsłuchu”? O tym chcemy rozmawiać 21 maja w Bibliotece przy Rajskiej.

21 maja 2014 r., Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie, przy ul. Rajskiej 1, (sala 315, III piętro), godz. 18.00


Monika Komaniecka, Pod obserwacją i na podsłuchu. Rzeczowe środki pracy operacyjnej aparatu bezpieczeństwa w województwie krakowskim w latach 1945 - 1990, Instytut Pamięci Narodowej, Kraków 2014.