Zwiedzanie mało znanych i często na co dzień niedostępnych zabytkowych miejsc i bogaty program towarzyszący – to od trzynastu lat znaki rozpoznawcze Małopolskich Dni Dziedzictwa Kulturowego. Co roku w ramach tego wydarzenia zapraszamy do odkrywania Małopolski i odwiedzania wybranych obiektów.
Tym razem do odbycia fascynującej podróży po regionie zachęcamy w weekend 14 i 15 maja 2011. Na przewodników wybieramy postacie związane z prezentowanymi miejscami. Są pośród nich przedstawiciele różnych zawodów i epok, osoby powszechnie znane i takie, o których wiedzą nieliczni.
Tegoroczna edycja przedsięwzięcia, realizowana pod nazwą Twarze Małopolski. XIII Dni Dziedzictwa Kulturowego, ma charakter festiwalowy: poza wydarzeniami towarzyszącymi zwiedzaniu polecamy filmy dokumentalne poświęcone tegorocznym obiektom, które będzie można zobaczyć w odwiedzanych zabytkach, oraz instalację artystyczną Powiązania (7–15 maja, Mały Rynek, Kraków), stanowiącą intrygujący wstęp do udziału w Dniach.
Zachęcamy też do odwiedzenia rozbudowanej strony internetowej dnidziedzictwa.pl, na której można znaleźć opisy wszystkich miejsc, które znalazły się w dotychczasowych edycjach Dni, a także mapy z ich lokalizacją, fotografie i obszerną bibliografię oraz program tegorocznego wydarzenia.

Zapraszamy

TRASA I: KRAKOWSKA

• Kolegiata pw. św. Anny i Józef Tischner

Wybitne dzieło architektury barokowej, a w jego wnętrzu pełen przepychu malowany i rzeźbiony w kamieniu, stiuku i świetle iluzjonistyczny spektakl

Kolegiata pw. św. Anny to jedna z najpiękniejszych barokowych świątyń w Polsce. Stiukowe dekoracje, zastępy aniołów i rozbudzające wyobraźnię freski. Na ile monumentalność kolegiaty jest rzeczywista, a na ile jest efektem przemyślanej strategii architektonicznej opartej na sztuce zwodzenia zmysłów? Na oczach przechodniów nieprzerwanie od trzech stuleci rozgrywa się mistrzowski spektakl wykorzystujący sztukę iluzji. W ramach projekcji, spacerów i spotkań odsłonimy sekrety barokowych reżyserów tego niezwykłego widowiska.

• Kino „Kijów” (obecnie KIJÓW.CENTRUM) i Krakowski Festiwal Filmowy

Najnowocześniejsze kino lat 60. XX w. - magia ekranu opakowana w modernistyczny kostium

Kulturalna wizytówka Krakowa lat 60. XX w. Jedno z najnowocześniejszych kin w Polsce tamtego czasu. Zaprojektowana wraz z hotelem „Cracovia” rzeźbiarska bryła z oszkloną frontową ścianą kryjąca w swoim wnętrzu filmowe imaginarium.
Co mieści kabina operatora? Jak powstają filmy? Czy obiekty późnego modernizmu powinny się znaleźć w rejestrze zabytków? Na czym polega niezwykłość rytmicznej konstrukcji misternie utkanej ze szkła i betonu? W programie historia kina i Krakowskiego Festiwalu Filmowego, odkrywanie znaczeń modernistycznej architektury, a na koniec mocny akcent i Mocny człowiek: odnalezione w tajemniczych okolicznościach niezwykłe dzieło końca ery niemego kina z muzyką na żywo i zespołem Pink Freud w roli taperów.

• Regionalne Muzeum Młodej Polski „Rydlówka" i Lucjan Rydel

Inspirowany wyglądem bronowickiej chałupy dworek przeznaczony na dom artysty i miejsce, które w symbol Młodej Polski przemieniła wizja pewnego dramatopisarza

Jak z weselnych uroczystości trafić do szkolnych podręczników? Jakie reakcje wywołała wśród krakowskich artystów i mieszczan premiera Wesela? W domu wzniesionym przez Włodzimierza Tetmajera rodzinne opowieści o Lucjanie Rydlu, nauka tańców wirowych, a także możliwość skonfrontowania rytuałów weselnych przełomu wieków zapisanych na kartach dramatu i pożółkłych fotografiach z całkiem współczesną obrzędowością rejestrowaną na płytach CD i kasetach video. A ponadto młodopolska chłopomania i współczesny miejski folklor w wydaniu zespołu Automatomy.

TRASA II: OKOLICE OLKUSZA
• Poliptyk olkuski – bazylika kolegiacka pw. św. Andrzeja w Olkuszu i Jan Wielki

Obrazy sprzed ponad pół tysiąca lat - święta historia ukazana po mistrzowsku aż po najdrobniejszy szczegół: miękkość brokatów, lśnienie pereł i układ płatków mniszka lekarskiego

XIV-wieczna bazylika św. Andrzeja, a w niej poliptyk olkuski Jana Wielkiego – dzieło na miarę ołtarza Wita Stwosza z Bazyliki Mariackiej. Zachwycające detale, perły, brokaty, faktury kreślone starannym pociągnięciem pędzla, które będzie można zobaczyć z bliska w kolejnych odsłonach i multimedialnych prezentacjach.
Jakie szczegóły z życia codziennego tamtego czasu Jan Wielki wpisał w swoje dzieło? Czy na skrzydłach ołtarza znajdują się wyłącznie obrazy z kart Ewangelii? Czy można je czytać jak zielnik? Wizyta w Olkuszu to okazja, by przyjrzeć się jednemu z najcenniejszych przykładów malarstwa późnogotyckiego w Małopolsce, a także poznać historie o trzypiętrowych piwnicach olkuskich kamienic, o ludziach i pojazdach zapadających się pod ziemię, znikających w czeluściach rynku.

• Pustynia Błędowska i Pan Twardowski

Czarodziejska pustynia, która pustynią nie jest.

Na czym polega fenomen pustyni, na której deszcz pada niemal równie często jak na Brackiej? Czy w nazwie najbliżej położonej miejscowości kryją się klucze do tej zagadki?
Podczas majowego weekendu plac przed kluczańskim domem kultury przemieni się w alchemiczne laboratorium z serią niesamowitych zjawisk – dziełem mistrza Twardowskiego i jego pomocników, krakowskich chemików. Smak wydarzeniom nadadzą specjały kuchni Pani Twardowskiej.

• Rezerwat przyrody Dolina Racławki i Stanisław Pagaczewski

Dolina rzeki - miejsce, w którym ziemia odsłania swe skarby.

To jeden z najbardziej malowniczych terenów Małopolski: wapienne skały, piętra zieleni, rzadkie gatunki storczyków, ciekawi mieszkańcy. Co kryją zakamarki jaskiń? Jak wygląda stara pstrągarnia i czy żaby latają? Dolina Racławki to raj dla miłośników przyrody, miejsce wytchnienia i odpoczynku. Po ścieżkach doliny wędrować będziemy, uważnie przyglądając się skałom, drzewom i ptakom, jak to miał w zwyczaju Stanisław Pagaczewski, znawca podkrakowskich dolinek, autor przygód Baltazara Gąbki.

TRASA III: OKOLICE OŚWIĘCIMI

• Pałac w Ryczowie i generał Zygmunt Piasecki

Ludzkie losy wplecione w burzliwą historię

Pałacowe zabudowania były świadkami zmiennych kolei losów mieszkańców Ryczowa – arystokratów, żołnierzy i artystów. Jakie historie mogłyby opowiedzieć kamienne posadzki, jak bardzo mogłyby rozpalić wyobraźnię kaflowe piece i czyj duch straszy w pałacowych komnatach? Czas spędzony w Ryczowie to doskonała lekcja historii utkana ze wspomnień córki generała Piaseckiego – Zofii Piaseckiej-Tarabuły – i ilustrowana dziełami sztuki współczesnej z unikalnej kolekcji jego wnuczki – Marty Tarabuły (właścicielki krakowskiej Galerii Zderzak). Oprócz tego przygotowane z prawdziwie ułańską fantazją pokazy musztry, trudnej sztuki władania białą bronią i czyszczenia koni.

• Muzeum Zamek w Oświęcimiu i Eufrozyna – księżna oświęcimska

Miejsce, w którym kiedyś rezydowali władcy niewielkiego, pogranicznego księstwa

Oświęcimski zamek w ciągu siedmiu stuleci wielokrotnie zmieniał swoją funkcję i wygląd. Dawał schronienie możnowładcom, królom i ich oblubienicom, był magazynem soli, urzędem pocztowym, wreszcie przestrzenią dla muzealnych gablot i rekwizytów. W czasie Dni Dziedzictwa na zamkowe komnaty powrócą ich dawni mieszkańcy. Podczas wykładów i projekcji ożyją średniowieczne historie i opowieści. W scenerii turniejów, tańców i jarmarcznych popisów kuglarzy opowiemy o średniowiecznej rzeczywistości i ówczesnych kobietach. Jakie role pełniły w swojej społeczności? Czy wieki średnie sprzyjały równouprawnieniu? Jedną z bohaterek opowieści będzie księżna oświęcimska Eufrozyna.

• Muzeum im. Aleksandra Kłosińskiego w Kętach i Aleksander Kłosiński

Muzeum pełne okruchów przeszłości - kolekcja stworzona przez pasjonata

Do czego może prowadzić pasja kolekcjonowania? Muzeum w Kętach to apoteoza zbieractwa, które może dać początek muzealnej kolekcji.
Co kryją w sobie skrzynie cechu szewców i krawców? Czy święty obraz może przykrywać skrytkę? Czy okucia w kształcie serca to ślady miłosnego wyznania i wreszcie, jak wygląda strój laski? Kolekcja Muzeum w Kętach to przede wszystkim źródło niewyczerpanych anegdot i barwnych historii z życia miasta. Ilustrowana opowieść o znakach, symbolach i zwyczajach, które dziś wydają się egzotyczne. Te drobne ślady zaklęte w przedmiotach ożyją w barwnych opowieściach muzealnych kustoszy i przewodników, poruszając wyobraźnię zarówno dzieci, jak i dorosłych.

TRASA IV: POŁUDNIOWA
• Kościół i klasztor Klarysek w Starym Sączu i św. Kinga

Pamiętający czasy średniowiecza klasztor - miejsce kontemplacji

Gotycka budowla, która kryje w sobie barokowe wnętrze. Klasztorne krużganki i ścieżki wydeptywane od 700 lat przez klaryski. Sakralne przestrzenie związane z historią Zakonu św. Klary to miejsca pełne ciszy i kontemplacji, ale także muzyki, jaka popłynie z zabytkowego klawikordu. To konfrontacja wielowiekowej tradycji i współczesności, spotkanie średniowiecznej sztuki z wypowiedzią artystki, która, przefiltrowując przez swoje doświadczenie legendy i fragmenty biografii św. Kingi, na starosądeckim rynku zaprosi, by wejść w „solne buty.

• Sanatorium „Patria” w Krynicy-Zdroju i Jan Kiepura

Modernistyczny Palace Hotel - luksusowe sanatorium dla elit międzywojennej Polski

Luksusowy pensjonat z lat 30. XX w., w którym wciąż można odnaleźć ślady dawnej świetności, czasów gdy kurort porównywano do najlepszych szwajcarskich ośrodków zdrojowych.
Co sprawiało, że willa Kiepury przyciągała elity międzywojennej Polski? Jak wyglądały wnętrza, które posłużyły za dekoracje dla klasycznych już filmów polskiej kinematografii? Modernistyczna „Patria” to kwintesencja mody i stylu życia szalonych lat 30.

• Cerkiew pw. św. Jakuba Młodszego w Powroźniku i Jan Peregryn

Materialny ślad po świecie, który odszedł wraz z Łemkami.

Jedna z najstarszych i najpiękniejszych zachowanych cerkwi łemkowskich – zaprasza, by wsłuchać się w szept ikon pisanych przez siedemnastowiecznych mistrzów, śpiew cerkiewnego chóru, historie, jakie kryją w sobie łemkowskie pieśni, wojenne opowieści o przewodnikach i kurierach przeprowadzających uciekinierów przez góry. Wizyta w Powroźniku to poznawanie łemkowskich legend i tradycji, losów społeczności, skomplikowanych jak wierzbowy labirynt, który zostanie upleciony wspólnie z obecnymi mieszkańcami dawnej Łemkowszczyzny.